وبلاگ

در آموزش قبلی با عملگرهای VBA آشنا شدیم. در این بخش از آموزش‌های رایگان وی‌بی‌ای، با مفهوم اولویت عملگرها در VBA و تأثیر آن بر ترتیب محاسبات آشنا می‌شویم. یادگیری این مفهوم بسیار مهم است، زیرا ترتیب اجرای عملگرها می‌تواند نتیجه نهایی فرمول یا شرط را به‌طور کامل تغییر دهد.

تعریف اولویت عملگرها

اولویت عملگرها مجموعه قوانینی است که تعیین می‌کند هنگام ارزیابی یک عبارت، کدام عملگر باید زودتر اجرا شود. در واقع ترتیب اجرای عملگرها در VBA مشابه قواعد ریاضی است، با این تفاوت که در VBA علاوه بر عملگرهای ریاضی، عملگرهای منطقی و مقایسه‌ای نیز وجود دارند.

مثال عددی

x = 12 * 2 + (1 + 5) / 2

اگر این عبارت را از چپ به راست و بدون در نظر گرفتن اولویت عملگرها محاسبه کنیم، نتیجه 15 می‌شود. اما با رعایت قواعد اولویت، نتیجه صحیح 27 خواهد بود.

تجزیه مرحله‌به‌مرحله

1️⃣ ابتدا پرانتز محاسبه می‌شود: (1 + 5) = 6

x = 12 * 2 + 6 / 2

2️⃣ عملگرهای * و / از جمع و تفریق اولویت بیشتری دارند و از چپ به راست ارزیابی می‌شوند:

x = 24 + 3

3️⃣ در نهایت عملگر جمع محاسبه می‌شود و نتیجه برابر 27 است.

ترتیب کلی اولویت عملگرها در VBA

در VBA، ترتیب ارزیابی عملگرها (از بیشترین تا کمترین اولویت) به‌صورت زیر است:

(1) پرانتزها ()
(2) توان ^
(3) علامت منفی -
(4) ضرب و تقسیم * /
(5) تقسیم عدد صحیح \
(6) باقیمانده تقسیم Mod
(7) جمع و تفریق + -
(8) ترکیب رشته‌ای &
(9) عملگرهای مقایسه‌ای = < > <= >= Like Is
(10) عملگرهای منطقی Not, And, Or, Xor, Eqv, Imp

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، ابتدا عملگرهای ریاضی، سپس مقایسه‌ای، و در نهایت منطقی ارزیابی می‌شوند.

مثال از عملگرهای منطقی

در مثال زیر، با وجود اینکه Or قبل از And آمده، چون And اولویت بیشتری دارد، ابتدا محاسبه می‌شود:

Debug.Print True Or False And False   ' نتیجه: True

یعنی ابتدا False And False → False محاسبه می‌شود و سپس True Or False → True.

ملاحظات مهم درباره اولویت عملگرها

• گروه‌بندی: ابتدا عملگرهای ریاضی، سپس مقایسه‌ای و در آخر منطقی ارزیابی می‌شوند.
• اولویت برابر: اگر چند عملگر از یک سطح باشند، ترتیب از چپ به راست اعمال می‌شود (مثل * و /).
• پرانتز: پرانتز همیشه باعث می‌شود بخشی از عبارت زودتر از بقیه ارزیابی شود.
• عملگر &: برای ترکیب رشته‌ها استفاده می‌شود و بین ریاضی و مقایسه‌ای قرار دارد.
• عملگرهای Like و Is: هر دو جزو عملگرهای مقایسه‌ای هستند.

برای جلوگیری از خطاهای منطقی در محاسبات و دستورات شرطی، همیشه در عبارات پیچیده از پرانتزها برای شفاف‌سازی ترتیب محاسبه استفاده کنید.

منبع

Microsoft Docs: Operator Precedence (VBA)