وبلاگ

در آموزش قبلی با نحوه اعلان متغیرها آشنا شدیم. در این بخش از آموزش‌های رایگان VBA با مفهوم میدان دید متغیرها (Variable Scope) و نحوه دسترسی به آن‌ها در بخش‌های مختلف پروژه آشنا خواهیم شد.

در پروژه‌های بزرگ VBA، دانستن میدان دید متغیرها بسیار اهمیت دارد. اگر توسعه‌دهنده نداند متغیر در چه محدوده‌ای معتبر است، ممکن است داده‌ها اشتباه تغییر کنند یا مقدارهای ناخواسته در بخش‌های دیگر برنامه استفاده شوند. به همین دلیل، شناخت Scope یکی از پایه‌های نوشتن کد تمیز و بدون خطا در VBA است.

انواع میدان دید متغیرها در VBA

میدان دید متغیر مشخص می‌کند که هر متغیر در چه بخش‌هایی از پروژه VBA قابل استفاده است. به طور کلی، سه سطح اصلی برای متغیرها وجود دارد:

۱. میدان دید روال (محلی) (Procedure Scope)

یک متغیر محلی تنها در درون همان روالی که اعلان شده است قابل استفاده است. این متغیرها معمولاً با دستور Dim یا Static اعلان می‌شوند.

اعلان متغیر محلی با دستور Dim

وقتی یک متغیر با دستور Dim داخل یک روال اعلان شود، تا پایان اجرای همان روال در حافظه باقی می‌ماند. پس از اتمام روال، مقدار متغیر از بین می‌رود و در اجرای بعدی دوباره مقداردهی اولیه می‌شود.

Sub Example1()
    Dim X As Integer
    X = 100
End Sub

Sub Example2()
    Dim X As String
    X = "Yes"
End Sub

در مثال بالا دو متغیر هم‌نام با نوع‌های متفاوت تعریف شده‌اند. هر کدام فقط در روال خود معتبر هستند و هیچ تداخلی با هم ندارند.

اعلان متغیر محلی با دستور Static

متغیرهای محلی که با Static اعلان می‌شوند، مقدار خود را بین اجرای‌های مختلف همان روال حفظ می‌کنند تا زمانی که VBA در حال اجرا باشد.

• در صورت بروز خطا بدون مدیریت خطا، مقدار بازنشانی می‌شود.
• در صورت توقف یا بستن VBA مقدار از بین می‌رود.
• تغییر ماژول نیز باعث بازنشانی مقدار می‌شود.

Sub RunningTotal()
    Static Accumulate As Integer
    num = 2
    Accumulate = Accumulate + num
    MsgBox "The running total is " & Accumulate
End Sub

در اجرای اول، مقدار متغیر Accumulate برابر ۲ می‌شود، و در اجرای‌های بعدی با مقدار قبلی جمع می‌شود.

۲. میدان دید ماژول (Module Scope)

اگر متغیر خارج از هر روالی در بالای یک ماژول اعلان شود، برای تمام روال‌های همان ماژول در دسترس خواهد بود. این نوع متغیرها با Dim یا Private تعریف می‌شوند.

Dim A As Integer
Dim B As Integer

Sub Example1()
    A = 100
    B = A + 1
End Sub
 
Sub Example2()
    MsgBox A
    MsgBox B
End Sub

در مثال بالا، متغیرهای A و B برای هر دو روال درون همان ماژول قابل استفاده هستند.

۳. میدان دید عمومی (Public Scope)

متغیرهای عمومی بیشترین سطح دسترسی را دارند و در تمام ماژول‌های پروژه قابل استفاده‌اند. این متغیرها باید در ماژول استاندارد با دستور Public اعلان شوند.

' module1
Public SalesPrice As Integer
Public UnitsSold As Integer
Public CostPerUnit As Integer

' module2
Sub CDSales()
    SalesPrice = 12
    UnitsSold = 1000
    CostPerUnit = 5
    MsgBox "Gross Profit: $" & (SalesPrice * UnitsSold - (UnitsSold * CostPerUnit))
End Sub

در این مثال، متغیرهای عمومی تعریف‌شده در module1 بدون نیاز به اعلان مجدد در module2 در دسترس هستند.

🟩 جمع‌بندی سریع

• Dim (محلی): فقط در همان روال معتبر است.
• Static: مقدار بین اجرای‌های بعدی حفظ می‌شود.
• Private: در کل ماژول در دسترس است.
• Public: در همه ماژول‌های پروژه قابل استفاده است.

درک تفاوت این سطح‌ها به شما کمک می‌کند تا کدهای ساخت‌یافته‌تر و کم‌خطاتری بنویسید.

منبع

Scope of variables in Visual Basic for Applications (Microsoft)