وبلاگ

اگر تا به حال در VBA کد نوشته‌اید، حتماً با واژه ماژول (Module) روبه‌رو شده‌اید. اما واقعاً ماژول چیست و چه تفاوتی با کلاس دارد؟ در این آموزش از مجموعه آموزش‌های رایگان ایران VBA به‌صورت گام‌به‌گام انواع ماژول در VBA را بررسی می‌کنیم و تفاوت بین ماژول استاندارد و ماژول کلاس را یاد می‌گیریم.

ماژول چیست؟

طبق تعریف مایکروسافت در واژه‌نامه VBE، ماژول مجموعه‌ای از اعلان‌ها و روال‌ها (Procedures) است که در کنار هم واحدی مستقل از کد را تشکیل می‌دهند.

در زبان انگلیسی، ماژول به معنای قطعه‌ای مستقل یا واحدی از یک سازه بزرگ‌تر است. در برنامه‌نویسی هم ماژول همین نقش را دارد: بخشی از برنامه که کار مشخصی انجام می‌دهد و می‌تواند به‌صورت جداگانه توسعه و در پروژه‌های مختلف استفاده شود.

انواع ماژول در VBA

در محیط ویرایشگر VBA (VBE)، ماژول‌ها در دو پوشه اصلی طبقه‌بندی می‌شوند:

همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌کنید، دو نوع ماژول در VBA وجود دارد:

• Standard Modules (ماژول استاندارد) – در پوشه Modules
• Class Modules (ماژول کلاس) – در پوشه Class Modules

ماژول استاندارد (Standard Module)

ماژول استاندارد همان چیزی است که اغلب با آن سروکار داریم. این نوع ماژول شامل روال‌ها، توابع، نوع داده‌های کاربر (Type) و اعلان‌های عمومی است. سطح دسترسی پیش‌فرض در ماژول استاندارد عمومی (Public) است، به این معنی که کدهای موجود در آن از تمام بخش‌های پروژه در دسترس هستند.

کاربرد ماژول استاندارد

از آنجا که ماژول استاندارد سطح دسترسی عمومی دارد، برای نگهداری کدهایی مناسب است که در بخش‌های مختلف پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال، توابع کمکی، روال‌های محاسباتی، یا متغیرهای سراسری.

به‌عنوان نمونه، فرض کنید برنامه‌ای دارید که باید نام کاربری فرد واردشده را در تمام فرم‌ها نمایش دهد. در این حالت می‌توانید متغیر عمومی را در ماژول استاندارد تعریف کنید تا از همه‌جا قابل دسترسی باشد.

نمونه‌هایی از ماژول استاندارد آماده در فروشگاه ایران VBA:
ماژول اتصال MySQL و ماژول تاریخ شمسی VBA، دو نمونه کاربردی از ماژول‌های استاندارد هستند که می‌توانید به‌راحتی در پروژه‌های خود استفاده کنید.

در ماژول استاندارد، سبک برنامه‌نویسی رویه‌ای (Procedural) است. کدها در قالب روال‌ها (Sub) و توابع (Function) نوشته می‌شوند و هر روال وظیفه خاصی را انجام می‌دهد.

مراحل ایجاد ماژول استاندارد

برای افزودن یک ماژول استاندارد در اکسل یا اکسس مراحل زیر را انجام دهید:

ماژول کلاس (Class Module)

ماژول کلاس نوعی ماژول است که برای تعریف جزئیات یک کلاس استفاده می‌شود. هر کلاس شامل خواص (Properties) و متدها (Methods) است که رفتار یک شیء را مشخص می‌کنند.

به‌عنوان مثال، می‌توانید کلاسی با نام clsEmployee بسازید که شامل خاصیت Name و متد ShowInfo باشد. سپس از آن چندین نمونه (Object) مستقل ایجاد کنید.

در آینده در آموزش‌های اختصاصی، به‌صورت کامل وارد مبحث برنامه‌نویسی شیءگرا (OOP) در VBA خواهیم شد.

تفاوت ماژول استاندارد و ماژول کلاس